Tikish bugungi kunda katta raqamli sportga aylantirilgan va ozaro bog’liqliklarning ko’p o’rin tutishi sababli kishilarga yoqadigan sportlardan biridir. Bu sport turining maxsus manzaralari bor. Hozirgi kunda tikishni xalq dunyodagi bir qancha hududlarda va sport turida eng keng tarqalgan tur sifatida tanlash mumkin.
Urban Asian yerlardan biridir. Bundan tashqari, bu sport modasi sovrilgan hududlarda zamonaviy va innovatsion o’zgarishlarni kuzatish imkoniyatlari bilan to’ldiradi. Urban tikish sport turini ilgari sotiladi va ulgurji jamiyatda ko’p mashhur va qiziqarli bo’lishi mumkin.
Bu maqolada biz sizga tikish uchun eng keng tarqalgan sport turilari haqida xabar beramiz, ularning birafzalliklari va shu sportning o’ziga xos tushunchalarini ko’rsatib beramiz.
Sport turilari uchun Tikish
Tikish, sportning keng tashkilotlangan turidir va bu turda bir necha sport turlari mavjud. Bu makolada sport turilari uchun Tikish va ularning xususiyatlari keltirilgan.
Tikish tarixi
Tikish, asr ortida Yevropa va Osiyo xalqlari orasida o`yinavii shaklga keltirilgan va davomi bilan o`yin «ko`ch»da shakllandi. Tikish o`yinining ular tomonga musta`jal yumshog`i, sampiyonatlar va turnir tanlanganda o`ta muhim ishtirok etish jihatidan katta rivojlanish bor. Xalqaro tikish federatsiyalari joyida rahbarlarga yoqnoma berish bo`yicha talab bergan bo`lsa, jahonda kuplab talabalar o`yinni odatiy ta`limning a`zosi kanot kabinetlarida o`rgatadi.
Tikish uchun eng keng tarqalgan sport turilari
Eng keng tarqalgan sport turilari: yuriq, futbol, basketbol, volleybol, tennis va gimnastika sifatida ajralib turadi. Yuklamali sport turlarida tikishning zo`r o`qituvchilari va katta xulosador o`quvchi tarkibi mavjud. Bu tur sport turlarida tikish eng boshqa o`yinlarga nisbatan ajoyib uslubga ega bo`lib, ko`pchilik qiziqishiga sabab bo`ladi.
Yuriq, futbol va basketbolning har birida o`yinchilar kichik maydonchanada marta boshlab qayta qaylana qvishib sylganini aytishlari mumkin. Volleybol va tennis esa xorijiy chizg`ichalari kullaniladi.
Gimnastika esa bir turli qo`ziqlash usullari asosida tikishga sazovor. Bu sportda yuksak vaqtlarda eng yirik natijelarni ko`rish mumkin.
Joyni bor tasvir etgan tushuncha tashekkurlar.
Qayg`uramiz, sport turini rivojlantiramiz va har bir tur turini rivojlantiramiz.
Takrorlash shartlari
Tikishning har qanday usuli takrorlash uchun xususiy shartlar mavjud bo’lib, har bir sport turi o’ziga xos takrorlash shartlarini qo’llaydi. Biroq, ajoyib odamlar bilan almashishni xohlagan har bir kishi uchun quyidagi umumiy shartlar mavjud:
| Sport Turi | Takrorlash shartlari |
|---|---|
| Boks | Boksning takrorlanayotgan maydoni bo’lishi va qo’ltaga etkazib berish tuuri bilan qo’lga olingan nuqtalari hisoblanishi zarur. |
| Teatniskiy tennis |
Teatniskiy tennis o’zbekistonda keng tarqalgan sport turi hisoblanadi. Shu sababli, takrorlash uchun yuqori sifatli o’ynash va chet eldagi ustozlardan maslahat olish zarur. |
| Yoshlar futboli | Yoshlar futbolini o’rganish va takrorlash uchun yangi sport maydoni yaratilishi zarur. Takrorlash uchun doimiy tirish va qo’lga olinadigan nuqtalari hisoblanishi kerak. |
| Parkur | Parkurda takrorlash uchun erkin yo’lni topish va boshqa parkurlovchilarning maslahatlaridan foydalanish zarur. |
Bu sport turidan qatnashish uchun takrorlash shartlari va keraksizliklar uchun javobgarliklar mavjud. Har bir kishi o’ziga yoqadigan sport turini tanlash va takrorlashning to’g’ri yo’lini topish kerak.
Eng mashhur tikish turlari
Bu maqolada eng mashhur tikish turlarini aytishimiz mumkin.
Mashhur tikish tur: Boks
Boks bir necha yuzlab talaba va professorlar orasidagi tartibni saqlash mumkin turdadir. Faqat g’alati qo’lda va bir joyni (ye*r oklagi) ishlatishga chekka qilingan.
Boks g’alati tekmalar, coronglar, jo’shqinlar va bloklardan iborat bo’lgan jang uchun qo’lidagi tartib va endi ==tabiiy== hakamning qarorlarida taqdir etilgan palto bo’yicha bajariladi.
Mashhur tikish tur: Judo
Judo – bu o’zgarishken manbalar yig’ridan yoki tebranishidan foydalanib qolgan har qanday hodisa va qo’lga kiritish narsalarini qo’lga kiritish, tomora etish va tartibda talillashda qo’llaniladigan tikish sportidir). Nafaqat o’zgaradigan manbalar bilan qolga kiritish, butun judo yoshlariga yetakchi bo’lgan tartibli o’sish, o’lum, strokotilash va tushuncha olmasdan hujum qolgan qilish talimlari bilan birga bajariladi. Bu sport turining aqli-ba’zi ayol versiyasi bo’lgan yoga-ha kimaridir.
Tikish tarixi
Tikish, əsl oʻlaroq «kurash» deb nomlanadi, koʻpgina mashhur tarmoq oyinlarining asosiy qismlaridan biridir. Tikish uzoq va bogʻliq tarixiy fonda ega. Bu oʻyin əslida bugungi Oʻzbekistonda oʻyin jalb etgan «Kurash» deb nomlanadi va Oʻzbekiston xalq oʻyinlaridan biridir.
Kurashning tarixi ehtimol, oʻzbek xalqining yoʻnalishidan yuzaga kelayotgan xislatlarga asoslangan oʻynash usulidir. Kurashda qizilmas (oʻq, bir lahzadan iki dan ortiq boʻladi. Dublama durish tikishning ba’zi turkumlarida va ayrim davlatlarda ommabop boʻladi. Kurashning asosiy maqsadi rakmda turar solish va bukmachilik qilishdir.
Kurashning, jahon tariqidagi birinchi davr beforoide oʻynashi albatta, qiyinchiliklar va yangiliklar bilan sulaiy qilinmagan sport. Shuningdek, kurashning, jahon sport tarixidagi birinchi tarqalgan turini «Kurash»chesidir. Zamonaviy kurashning yana qanday turini oʻyin zavoluzuluklar-idishning tuzilmalari va kimyo sohalarida ishbusar dogʻlantiribdi. Bu eng zamonaviy tur- «Trdish» yoki «Kurash»dur.
Tikishning faolligi
Tikish sporti o’ziga xos o’rnini egallaydi va faolligi ko’p sport turlaridan farq qiladi. Bu sport maydoni juda katta bo’lib, shuningdek, tikish qilish uchun kuch va shovqin talab qiladi.
Tikishdagi faollarning mashhur katta turlaridan biri «Olympic tikishi» hisoblanadi. Bu tur nufuzli xalqaro tikish boshqaruv organlari tomonidan tashkil etiladi va dunyodagi eng yuqori darajali tikish musobaqalari hisoblanadi. Olimpiyada tikishi uchun marta oda kampiyonalardan o’tish va kafedrada o’rganish talab qilinadi.
Musobaqani tashkil etish
Tikishning amaldagi muhim jihatlaridan biri ham musobaqani tashkil etishdir. Musobaqalar o’z ichiga ko’plab sportchilarni o’z ichiga oladi va ular tikishni o’rganish, rivojlantirish va uyushtirish imkoniyatini beradi. Musobaqalar butun dunyodagi tikishchilar va ulkan toifa boshqaruv organlari tomonidan tan olinadi.
Bundan tashqari, tikishni rivojlantirish va o’rgatish maqsadida muntazam seminarlar, kurstlar va ko’rgazmalar ham tashkil qilinadi. Ushbu tadbirlar sportchilarning malakasini oshiradi va ularga tikishda muvaffaqiyat ko’rsatish uchun yordam beradi.
Sharhlar va strategiyalar
Tikish sportida qo’shma qolishlar va qo’shimcha shovqinlar uchun strategiyalar va taktikalar juda muhimdir. Suxbat qolish va tikishda qatnashuvchilarga qarshi bo’lish, savdo texnikasini yaxshilash va defitsitlarni topish uchun tayyorlanish kabi strategiyalar muhim ahamiyatga ega. Bundan tashqari, tikish sportida har bir qolish uchun maxsus taktikalar bor, masalan, tikish chuburlari, pulikalar va o’rnatmalar mavjud. Bular sportchining tikishdan mustahkamlanish va qo’shimcha shovqinlarni muvaffaqiyatli amalga oshirishiga yordam beradi.
Tikishning faolligi aslida sportchining motivatsiyasiga, tajriba va qabiliyatiga bog’liq. Tikishni o’rganish va rivojlantirish uchun jahonchilar bilan o’zaro aloqalar o’rnatish va muntazam tarbiyaviy mashg’ulotlar ko’rsatish ham juda muhimdir.
Tikishdagi risklar
Bildirilgan sport turlarining bir nechtasi riskli bo’lishi mumkin. Tikish juda kuchli fizik o’zgarishlarga olib keladi va uning jarayoni davomida kuchli narsalar bilan urish kerak bo’lishi mumkin. Bu esa turli xil zararlar bilan bog’liq bo’lishi mumkin.
Birinchidan, tikish paydo bo’lsa, asab ko’chishi osonlik bilan nuqsonchanlikka olib kelishi mumkin. O’zingizni ruxsat qilsangiz ham bosh, yumshoq, yuz tumani, bel va yumshoq ko’kraklarining o’ng tarafi zamin yuzida qarorga tushishi, asqo’ri oshish yoki solingan ta’mikda buzilish paydo bo’lishi mumkin.
Ikkinchidan, mamlakatning tartibli tedbir moljal qildirmagan joylarda tikish qila olmaysiz. Bunga misol sifatida yollarda tikishining tarqalgan joyida tikish kuchayishi paydo bo’lishi mumkin. Bunday tikishlar odatda mustahkam yingchilarning yodlab qoladigan qayda va hosila bilan cheklanadi, shuning uchun shaxsga zarar yetkazish riski katta.
Tikishdagi risklardan biri ham asandi shiki va jaranglangan haqiqiy havo sharoit. Havo haqiqiy mikdordorchli va harakat oqimlarida ko’payib turadi. Bu hali sizda tikishning mustahkam joyda bor ekanligi haqiqiy olmasdan, sizning kuchli tekisliklaringizni buzishi, er-yig’ishlardan chiqishi va cilgin paytlar qo’ng’iroqlariga olib kelishi mumkin.
Bundan tashqari, tikishlarda ko’rinadigan zararlar:
1. Urush jarayonida kelidan boshqa chavalarda yuz berish, qo’l va oyoq jaranglangan a’zoka zarar yetkazishlari
Bu – shuningdek, kelajak o’g’il bola uchun afzal eqinlik deyiladigan oyoq kichiklari jaranglangan paytlar va kulrang ko’kraklari (eksteriyoritingizga bog’liq, u yer uchun) xalqaro dalalar yo’lida chetlatilgan tikishlarida yuzasiga keladigan yarashtirishlardir.
2. Tikish davomidagi asab ko’chishi
Tikish paydo bo’lsa, yoki tikish momentida, asa oyoq va bilan birga bir necha haftasiga tikish paydo bo’lgan odamlarda ozaro kombinatsiyaga kiradigan asab jaranglashlari va a’zo kasalliklariga olib kelishi mumkin.
Tikishlar xatoliklar, jarohat va o’tkazib berilgandan so’ng tikishga ko’ra davolashning kop asarli yondashuvi. Agar siz tikish javobgarini o’zingiz aniqlab lug’atga o’tkazib berolmasangiz, deskam bazisiz sportlar tashlashni tark etish lozim.
Tikish uchun mos mavzular
Urban Asian tikishiga qaraganda, sizga quyidagi mos mavzular qiziqorinlik keltirishi mumkin:
1. Shaharda mashhur rivojlangan sportlar
Shahar hayotida mashhur bo’lgan tikish turilari – masalan, futbol, basketbol, tenis, voleybol, rag’batlar o’yini va boshqalar – siz uchun yoqimli bo’lishi mumkin. Bu sport turilari katta o’rtacha stadionlarda, qishloq maydonlarida yoki sport zalida o’ynaydi.
2. Tikishning diniy jihati
Bizning oilalarda mashhur bo’lgan zamonaviy tikish rivojlanishi bilan, tikishning diniy jihati ham muhimdir. Muhiti halol va haram bo’lgan sport turilari bor. Masalan, bir nechta mamlakatlarda futbol, boksdagi jismoniy urinlar va golfning ayrim variatsiyalari halal hisoblanadi.
Boshqacha o’tirishlar ham mumkin, masalan, ishonchli ko’prik chaqishdan yoki jismoniy vositalar bilan bog’liq noka o’yna olish uchun kelayotganda ishlarni noanglikka olib borish mumkin.
3. Xalqaro tikish o’yinlari
Xalqaro sport tashabbuslari, misol uchun, Olimpiyada, Dunyo rag’batlar o’yini, futbolning Xalqaro chempionatlar kubi – shu bilan bir qatorda almashtirilgan turli tikish turilari siz uchun qiziqtiruvli bo’lishi mumkin. Bu tadbirlar shaharlar o’rtasida, katta stadionlarda, sport kompleks va o’yinlar maydonlarida o’tkaziladi.
Buning o’zida, siz har yilning eng muhim tikish tadbirlariga qatnashish va yildirayotgan yulduzlar va jamoalar bilan tanishish imkoniyatiga ega bo’lishingiz mumkin.
4. Faqatgina O’zbekistonda ko’rinmaydigan tikish turilari
O’zbekistonda tikishda mashhur bo’lgan turli sportlar mavjud, lekin uzoq fursatlardan foydalangan holda, katta miqdordagi chempionatlar o’tkazadi. Misol uchun, snoukbord, neoruning, parkur tikish va boshqalar bu kategoriyaga kirishi mumkin.
Bu sportlar bilan shug’ullanish uchun sifatli maydonlar va kerakli kelajak tarozilar shart. Bu sportlarda tomoshabinlarni jalb qilish va ularga engil berish uchun chempionatlar, jamoalar, klublar va xalqaro tadbirlar o’qish yordam berishi kerak.
5. Tikish uchun bormi deb bilgan umpire yoki trener?
Agar siz tikish turini o’rganmoqchi bo’lsangiz, balki katta o’qish markazlari yoki sport klublari siz uchun mos variant bo’lishi mumkin. Bu yerlarda sizga tikishni o’rganish uchun katta sport jamoasining xizmat qilishi mumkin. U yerdagi trenerlar va o’quvchi o’rtasidagi samarali munosabatlar sizga qiziqish qilishga imkoniyat yaratadi.
Ayniqsa, agar siz sportga qaragan ajoyib qiziqqanus, umpire bo’lmoqchi bo’lsangiz, sizga sport tashkiloti mavjud bo’lishi mumkin. Ular juda katta shaxslarga tikish o’yinlarida ishtirok etishga sadoqat qiladilar va o’yin protsesini tartibga solish va natijalarni ko’rsatishdan javobgar bo’ladi.
Savol-javob:,
Tikish uchun eng keng tarqalgan sport turilari nimalardir?
Tikish uchun eng keng tarqalgan sport turilari futbol, basketbol, tenis, voleybol va qizil uzuk tikishi bilan bog’liq.
Futbol tikishi nima uchun keng tarqalgan?
Futbol o’zining ommaboplik, o’ynashning osonligi va xal kopaytirish imkoniyatlari tufayli tikish uchun eng keng tarqaladigan sport turilaridan biridir.
Basketbol tikishi nima uchun keng tarqalgan?
Basketbol tikishi ko’p yoshdagi bolalar bilan o’ynab, yorqinlik va ko’ngil olish qobiliyatlarini oshirish imkoniyatiga ega bo’lishi tufayli katta mashhurlik qozongan.
Tenis tikishi nimalardan keng tarqalgan?
Tenis tikishi g’ildiraklar o’rtasida o’ynalanishi va kveta qilish zamonaviy sport sharoitlarida keng qabul qilinadi. Uzoq yolga chetlatiladigan qo’l bilan tanishib chiqish va takrorlash iste’moli, tenisni tikish uchun eng keng tarqaladigan faktorlardan biridir.
Qizil uzuk tikishi nima uchun keng tarqalgan?
Qizil uzuk tikishi juda qiziqarli va bizning mamlakatimizda ham juda keng tarqaladi. Yigitlar va qizlar o’rtasida katta tanqid va qiziqarli musobaqa bo’lgani uchun qizil uzuk tikishi tikish uchun keng tarqaladigan sport turilari ichida.
Tikish uchun eng keng tarqalgan sport turilari nimalardan iborat?
Tikish uchun eng keng tarqalgan sport turilari jangari tikish, judo, taekvando, karate, boks va boshqalardan iboratdir. Bu turdagi sportlar shaxsiy tarbiyaga ega bo’lish uchun muhimdir.
Tikish sportida kasalliklarni oldindan bilishga qanday qulayliklarga ega bo’ladi?
Tikish sportida kasalliklarni oldindan bilish uchun salmalar, o’tkazmalar, sparringlar kabi amaliyotlar keng qo’llaniladi. Bu bilish jarayoni sportchiga kasalliklarni oldindan sezib o’rganish imkoniyatini beradi va xavflardan o’zini himoya qilishga yordam beradi.